آیا یک گناه ، سرنوشت کسی را دگرگون می کند ؟
با سلام خدمت شما و عرض ادب
از عالى ترین مفاهیم قرآن و معارف اسلامى، موضوع امکان تغییر و دگرگون ساختن تقدیر و سرنوشت است و این که انسان مىتواند، قسمتى از سرنوشت خود را با رفتار و کردار خود دگرگون سازد .براى بشر، دو نوع سرنوشت است:
1. سرنوشتى قطعى و حتمى که به هیچ نحو قابل دگرگونى نیست.
2. سرنوشتى که با اعمال ما دگرگون مىشود و سرنوشت دیگرى جاى آن را مى گیرد قرآن مجید مى فرماید: <یَمْحُوااللَّهُ مَایَشَاءُ وَ یُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ؛[1] خدا هر چه را بخواهد محو مى کند و یا ثابت و استوار نگاه مى دارد و پیش اوست ام الکتاب (لوح محفوظ)». این لوح محفوظ ریشه تمام مقدرات به حساب مى آید.[2]
آیا یک گناه ، سرنوشت کسی را دگرگون می کند ؟
با سلام خدمت شما و عرض ادب
از عالى ترین مفاهیم قرآن و معارف اسلامى، موضوع امکان تغییر و دگرگون ساختن تقدیر و سرنوشت است و این که انسان مىتواند، قسمتى از سرنوشت خود را با رفتار و کردار خود دگرگون سازد .براى بشر، دو نوع سرنوشت است:
1. سرنوشتى قطعى و حتمى که به هیچ نحو قابل دگرگونى نیست.
2. سرنوشتى که با اعمال ما دگرگون مىشود و سرنوشت دیگرى جاى آن را مى گیرد قرآن مجید مى فرماید: <یَمْحُوااللَّهُ مَایَشَاءُ وَ یُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ؛[1] خدا هر چه را بخواهد محو مى کند و یا ثابت و استوار نگاه مى دارد و پیش اوست ام الکتاب (لوح محفوظ)». این لوح محفوظ ریشه تمام مقدرات به حساب مى آید.[2]
از امیر مؤ منان على (علیه السلام ) نقل شده که از پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) در باره آیه فوق سؤ ال کرد، پیامبر فرمود: من چشمان تو را به تفسیر این آیه روشن مى سازم و همچنین چشمان امتم را بعد از من ،: کمک به نیازمندان هر گاه به صورت صحیح انجام گیرد و نیکى به پدر و مادر و انجام هر کار خیر، شقاوت را به سعادت مبدل مى کند، و عمر را طولانى و از خطرات جلوگیرى مى نماید.
اشاره به اینکه سعادت و شقاوت یک امر حتمى و اجتناب ناپذیر نیست ، حتى اگر انسان کارهائى انجام داده باشد که در صف اشقیاء قرار گیرد، اما مى تواند با تغییر موضع خود و روى آوردن به نیکی ها و مخصوصا کمک و خدمت به خلق خدا سرنوشت خود را دگرگون سازد، چرا که جاى این امور، لوح محو و اثبات است ، نه ام الکتاب .[3]
از نظر جهانبینى الهى، جهان یک واحد زنده و با شعور است؛ اعمال و افعال بشر حساب و عکس العمل دارد؛ خوب و بد در مقیاس جهانى بى تفاوت نیست؛ اعمال خوب و بد بشر مواجه مىشود با عکس العمل هایى از جهان که احیاناً در دوره حیات و زندگى خود فرد به او مى رسد.
ایذاء جاندار، اعمّ از حیوان و انسان، خصوصا ایذاء به صاحبان حقوق، از قبیل پدر و مادر و معلّم، آثار سوئى در همین زندگى دنیایى بار مى آورد؛ در طبیعت مکافات هست. این آثار و نتایج، خود قسمتى از مظاهر قضا و قدر است.به طور کلّى گناه و طاعت، توبه و پرده درى، عدل و ظلم، نیکوکارى و بدکارى، دعا و نفرین و امثال اینها از امورى مى باشند که در سرنوشت بشر از نظر عمر و سلامت و روزى مؤثّر مى باشند. امام صادق (علیه السلام) فرمود:
عدد کسانى که به واسطه گناهان مى میرند از کسانى که به واسطه سر آمدن عمر مى میرند بیشتر است و عدد کسانى که به سبب نیکوکارى زندگى دراز مى کنند از کسانى که با عمر اصلى خود زندگى مى کنند افزون است.[4]
مقصود حدیث این است که گناهان اجل را تغییر مى دهند و احسان ها و نیکوکاری ها عمر را زیاد مى کنند. یعنى با اینکه اجل و عمر به حکم قضا و قدر الهى تعیین شده اند، این امور عامل تغییر و تبدیل قضا و قدر مى باشند و البتّه چنانکه قبلًا گفته شد خود این تغییر هم به قضا و قدر الهى است.[5]
در روایتی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) سه پیامد بی آبرویی و شتاب در مرگ و قطع روزی برای گناه زنا بیان شده است[6]
امام صادق (علیه السلام) در حدیثی به آثار برخی از گناهان اشاره دارند:
گناهی که نعمت ها را تغییر مى دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهى که پشیمانى مى آورد، قتل است. گناهى که گرفتارى ایجاد مى کند، ظلم است. گناهى که آبرو مى بَرد، شرابخوارى است. گناهى که جلوى روزى را مى گیرد، زناست. گناهى که مرگ را شتاب مى بخشد، قطع رابطه با خویشان است. گناهى که مانع استجابت دعا مى شود و زندگى را تیره و تار مى کند، نا فرمانى از پدر مادر است.[7]
از آن سو نیز قرآن مجید برای «استغفار» قدرت شگرفی قائل است و می گوید: بشر در سایه «استغفار» می تواند درهای بسته آسمان را باز کند تا باران رحمت، سرزمین های خشک او را سیراب سازد و به یکی از آرزوهای بزرگ خود که مال و ثروت و اولاد و فرزند است، دست یابد، و جایگاه خود را بهشت برین که دارای جویبارهائی است، قرار دهد.
قرآن این حقیقت را از زبان نوح(علیه السلام) که همه را از جهان وحی گرفته بود نقل می کند و می فرماید:
«استغفروا ربکم انه کان غفارا * یرسل السماء علیکم مدرارا * و یمددکم باموال و بنین و یجعل لکم جنات و یجعل لکم انهارا» [8] «از خداوند طلب آمرزش کنید که وی بخشاینده گناهان است تا برای شما باران بفرستد، و شما را به مال و فرزند کمک کند، جایگاه شما در بهشت قرار دهد، جویبارهائی را برای شما اختصاص دهد.»
این نتیجه توجه به خدا و بازگشت به سوی او است که درهای رحمت را پس از بسته شدن به روی انسان می کند، و سرنوشتی را به فرمان خدا، جایگزین سرنوشت دیگر می سازد.[9]
______________________________________________________________________________________________________________
[1] سوره رعد ، آیه 39
[2] قرآن و اسرار آفرینش - تفسیر سوره رعد ، نویسنده : آیه الله جعفر سبحانى : مطابق با سایت غدیر
[3]تفسیر نمونه ، ذیل آیه 39 سوره رعد ، نویسنده:آیت الله مکارم شیرازی و دیگران
[4] من یموت بالذّنوب اکثر ممّن یموت بالآجال، و من یعیش بالاحسان اکثر ممّن یعیش بالاعمار « الأمالی (للطوسی)، ص: 305 ، نویسنده: طوسى، محمد بن الحسن ، محقق / مصحح: مؤسسة البعثة ، ناشر: دار الثقافة ، مکان چاپ: قم ، سال چاپ: 1414 ق ، نوبت چاپ: اول».
[5] مجموعه آثاراستاد شهید مطهرى ، ج1، ص: 405-407 ، با دخل و تصرف
[6] فِى الزِّنا سِتُّ خِصالٍ: ثَلاثٌ مِنها فِى الدُّنیا وَ ثلاثٌ فِى الآخِرَةِ، فَاَمّا الَّتى فِى الدُّنیا فَیَذهَبُ بِالبَهاءِ وَ یُعَجِّلُ الفَناءَ وَ یَقطَعُ الرِّزقَ وَ اَمّا الَّتى فِى الآخِرَةِ فَسوءُ الحِسابِ وَ سَخَطُ الرَّحمنِ وَ الخُلودُ فِى النّارِ ؛
زِنا، شش پیامد دارد: سه در دنیا و سه در آخرت. سه پیامد دنیایى اش این است که: آبرو را مى بَرد، مرگ را شتاب مى بخشد و روزى را مى بُرد و سه پیامد آخرتى اش: سختى حسابرسى، خشم خداى رحمان و ماندگارى در آتش است. «الخصال، ج1، ص: 321 ، نویسنده: ابن بابویه، محمد بن على ، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر ، ناشر: جامعه مدرسین ، مکان چاپ: قم ، سال چاپ: 1362 ش ، نوبت چاپ: اول»
[7] اَلذُّنوبُ الَّتى تُغَیِّیرُ النِّعَمَ البَغىُ وَ الذُّنوبُ التَّى تورِثُ النَّدَمَ القَتلُ وَ الَّتى تُنزِلُ النِّقَمَ الظُّلمُ وَالَّتى تَهتِکُ السُّتورَ شُربُ الخَمرِ وَ الَّتى تَحبِسُ الرِّزقَ الزِّنا وَ الَّتى تُعَجِّلُ الفَناءَ قَطیعَةُ الرَّحِمِ وَالَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ وَ تُظلِمُ الهَواءَ عُقوقُ الوالِدَینِ؛ «الکافی (ط - الإسلامیة)، ج2، ص: 448 ، ، نویسنده: کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق ، محقق / مصحح: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد ، ناشر: دار الکتب الإسلامیة ، مکان چاپ: تهران ، سال چاپ: 1407 ق ، نوبت چاپ: چهارم»
[8] سوره نوح : آیات 10 تا 12
[9] سرنوشت، جعفر سبحانی، صفحه 171 تا 174
کلمات کلیدی :
:: برچسب‌ها:
